Çanak Yayı

Çanak yayı diğer adıyla disk yayı farklı sanayi dallarında sıklıkla kullanılmaktadır. Çanak yayı hakkında incelemeye geçmeden önce yayların genel çalışma prensibine yakından göz atmakta fayda vardır. Yaylar mekanik elemanlardır. Kendilerine uygulanan yüke, kuvvete bağlı olarak direnç göstermektedirler.

Belli bir kuvvet uygulamasıyla hafif ölçekte deformasyona uğramaktadırlar. Bu şekilde enerji depolamaktadırlar. Uygulanan kuvvet geri çekildiğinde eski hallerine dönmektedirler. Kendi haline dönen yay enerjiyi geri veren bir elemandır. Yaylar otomotiv sektöründen beyaz eşya sektörüne, asansör frenleme sisteminden sanayi vanalarının işlemesine kadar pek çok farklı dalda işlev görmektedirler. Çoğu boyut olarak küçük görünse de gösterdikleri direnç ve depoladıkları enerji oldukça fazladır. Bir hareketin kontrol edilmesinde işlevleri bulunmaktadır. Fren kuvvetlerini meydana getirmeleri pek çok sektör açısından çanak yaylarını önemli bir yere taşımaktadır.

Çanak Yayı Nedir?

Çanak yayı sanayide daha çok disk yayı adıyla bilinmektedir. Sıklıkla İngilizce terimleriyle de anılabilmektedirler (Belleville washer – Disc springs). Çanak yayı pek çok mekanizma bağlantısında yüksek kuvvete karşı direnç göstermek adına üretilmektedir. Çoğunlukla konik disk şekline sahiptirler. Bu da onların kullanımında çok daha fazla kuvvet uygulamalarına, bununla beraber fazlaca avantaj sağlamasına neden olmaktadır.

Çanak yayları, diğer adıyla disk yayları boyut olarak ufaktır. Konik şeklindedir. Ancak direnç karşısında sergiledikleri yüksek güç üretimi yüksektir. Emniyet pulu, tabak yay gibi isimlerle de anılmaktadır. En önemli işlevlerinden bir tanesi emniyet pulu görevi görmesidir. Bu nedenle bir diğer ismi emniyet puludur. Bu işlevi ile kullanıldığı mekanizma bağlantılarındaki cıvata ile somunların kendiliğinden gevşemelerine engel olmaktadır.

Çanak Yayı Hangi Alanlarda Kullanılmaktadır?

Çanak yayı veya disk yayı sanayide ve endüstriyel alanlarda çok sık kullanılan yay çeşitlerinden bir tanesidir. Özel üretim ile müşterinin isteğine göre tasarlanabilmektedir. Pek çok avantaj da sağlayan çanak yaylar günlük hayatta pek çok mekanizma içerisinde yer almaktadır. Emniyet pulu olarak da bilinen çanak yayları pek çok mekanizma bağlantısındaki somun ve cıvataların emniyetin sorumludur. Kendiliğinden gevşemelerini önlemektedir. Bu da çoğu cihazın, eşyanın vb. güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır.

Ürünlerin çeşitliliğine göre yapılan montajlama işlemleri esnasında emniyet için en gerekli elemanlardan bir tanesidir. Endüstriyel vanalarda ya da asansör frenleme sistemlerinde de kullanılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında hayat kurtarıcı bir sistem olarak da karşımıza çıkmaktadır. Bunların yanı sıra metallere plastik şekil verme tezgâhlarında yani sıcak hadde çekim tezgâhında kullanılmaktadır. Çanak yaylar kesici mekanizmalarda, sıkıştırılmış hava ile çalışan (pnömatik) mekanizmalarda, hidrolik mekanizmalarda, ambalaj paketleme makinelerinde kullanılmaktadır.

Çanak Yaylarının Fiyatlandırılması

Çanak yayları özel olarak üretilen yaylardan bir tanesidir. Daha çok sınırlı ve dar alanda yüksek kuvvet gereksinimi gerektiren mekanizmalarda kendisinden faydalanılmaktadır. Üretimi esnasında oldukça ciddi hesaplamalar gerektirmektedir. Boyutuna nazaran ciddi bir direnç göstermektedir. Bu nedenle de müşteri ve üretici firmanın çanak yayların üretimi için belli bilgilerin üzerinden geçmesi gerekmektedir. İç ve dış çaplarından koni ve genel yüksekliğine, yayın kuvvetine kadar gerekli hesaplamalar yapılmalıdır. Bunlar da elbette fiyatlandırmasını etkileyen noktalardan bir kaçıdır.

Çanak yaylar konik disk şeklindedir. Dar alanlardaki çalışma prensibi üzerine geliştirilmektedirler. Bu da onların müşteri açısından düşük maliyete gelmesini sağlamaktadır. Stoklamada az yer kaplamaktadır. Boyutuna göre, diğer yaylar açısından oldukça yüksek kuvvet uygulayabilmektedir. Büyük yük taşıma, birkaç kez kullanım imkânı, cıvataların eğrilmesini önleme gibi avantajları bulunmaktadır. Pek çok önemli cihazda ve emniyet pulu olarak kullanılması çanak yayları diğer yaylar arasında değerli kılmaktadır.