Yaylar enerji depolayan elemanlardır.Basma yaylarında , malzemenin elastik bölgesinde kalmak şartiyle , yayın ekseni doğrultusunda etkiyen bir F kuvveti dolayısiyle sıkıştırılıp depolanan enerji daha sonra geri alınabilir.
Basma Yaylarının Terminolojisi :
d : Yay malzemesi telin çapı (mm)
Di : Yayın iç çapı (mm)
Dm = Di + d : Yayın ortalama çapı (mm)
Dd = Di + 2*d : Yayın dış çapı (mm)
p : Yayın hatvesi (mm)
a= Yayın sarım açısı : alfa (derece)

a = Arctan ( p / p*Dm) ( p : pi sayısı = 3.1416 )
w = Dm / d : Yay indeksi
( Genelde 4 = < w < = 20 önerilir.)
a açısının 12 dereceden küçük olduğu / kaldığı sıkı sarılmış yaylarda , yaya etkiyen F kuvvetinin yayın malzemesi telde , sadece Burulma Momenti (Mbur) dolayısiyle oluşan Kesme Gerilmesi (Kbur) ile direkt Kesme Gerilmesi (Kkes) oluşturduğu kabul edilir.Herhangi bir yüklemede tel kesidine etkiyen max. Kesme Gerilmesi (K) yukarıda adı geçen iki kesme gerilmesinin toplamıdır.

Mbur = F * Dm / 2 (Nmm)
Kbur = Mbur / ( p*d3 / 16 ) (N/mm2 )
Kkes = F / (p* d / 4)2(N/mm2 )
Max. Kesme Gerilmesinin (K) hesabı için iki Çalışma Şekli arasında seçim yapılır.
Statik Çalışma : Eğer yay toplam 10000 çevrimden fazla çalışmayacaksa veya etkiyen F kuvveti sabit kalıyorsa
Gerilme Düzeltme Faktörü (k) : k = 1 + 0.5 * w
Dinamik Çalışma : Yay zor şartlarda çalışacaksa ( 10 000 000 çevrim ömrü)
Gerilme Düzeltme Faktörü (k): k = ( 4 * w – 1 ) / ( 4 * w – 4 ) + 0.615 / w
Çalışma şekline göre gerekli seçim yapılarak F kuvveti altında telde oluşan max. Kesme Gerilmesi ( K) bulunur.
K = k * Kbur (N/mm )2
Basma Yaylarında genelde
F1 ve F2 kuvvetleri ( N = Newton ) olarak ve bunlara ait
f1 ve f2 strokları (mm) olarak verilir.
F1 küçük kuvvet , F2 büyük kuvvet ( F2 = Fmax ) ,
f1 küçük strok , f2 büyük strok olur.
Bazen h = f2 – f1 (mm) olarak strok farkı verilir.
Statik çalışmada F1 = 0 verildiği olur .
Fakat Dinamik çalışmada , özellikle yüksek hızlarda F2 / F1 = < 3 olması önerilir.
Yayın üzerinde hiç kuvvet yokken (Yay boşta iken) uzunluğu L0 olarak verilir.
F1 kuvveti altında f1 stroku yapan yayın boyu L1 ;
F2 kuvveti altında f2 stroku yapan yayın boyu L2 olur.
Buna göre yaya özel c Yay Rijitliği ( N / mm ) tarif edilir.
F : F1 ile F2 arasında kalan herhangi bir kuvvet ;
f : f1 ile f2 arasında kalan herhangi bir strok olmak üzere
c = F1 / f1 c = F2 / f2 c = F / f veya c = ( F2 – F1 ) / h geçerlidir

Her ne kadar , basma yayının en fazla F2 kuvveti altında çalışacağı öngörülmüşse de , emniyet açısından,özellikle dinamik çalışma şartlarında, varsayılan çaptaki telin Fbl kuvveti sebebiyle oluşan max. Kesme Gerilmesine ( Kbl ) dayanabilmesi istenir.
Yay üretiminde kullanılacak standart tellerin malzemelerine ve çaplarına göre Çekme Mukavemetleri ( Rm = N / mm 2 )cinsinden tablolarda verilir.
Fakat yaylar malzemenin elastik deformasyon bölgesinde çalışmak zorunda oldukları için , burada bizim için önemli olan , malzemenin daima Kesme Akma Gerilmesinin ( Kakma) altında kalmasıdır.
Pratik olarak :
Kakma = 0.56 * Rm alınabilir.
Bundan sonra yapılacak iş :
Kbl < Kakma
olacak şekilde tel çapını ve malzemesini seçmektir.
Sonuçta :
d = ( ( 8 * k * Fbl * Dm ) / (p * Kakma ) )1/3
sağlanmalıdır.Varsayılan çapta tel beklentileri karşılamıyorsa bir sonraki çapa geçilerek iteratif olarak uygun tel çapı bulunur.Böylece Fbl kuvveti altında güvenle çalışabilecek standart telin çapı belirlenmiş oldu.Basma yaylarında uç dizaynına göre aktif olmayan ve iş yapmayan pasif sarımlar da ( np ) olabilir. Bu halde Toplam Sarım Sayısı nt = na + np olur .